واکاوی تأثیر رویکرد بیماری‌انگاری به تجربه دینی در نگرش الحاد عصب‌شناختی به وحی نبوی

گروهی از پژوهشگران علوم اعصاب‌شناسی با توجه به تحقیقاتی که دربارة همبسته‌های عصبی کارکردهای‌ شناختی مغز انسان داشته‌اند، بعضی تجربه‌های دینی را مرتبط با برخی بیماری‌های مغزی همچون صرع لوب گیجگاهی، روان‌گسیختگی، اختلال در ارتباط نیمکره‌های مغزی و سایر قسمت‌های آن دانسته‌اند. گروهی دیگر با استناد به این نتایج علمی و تمسک به شواهدی از حالت‌های جسمانی پیامبر اکرم در هنگام دریافت وحی، رویکردی الحادی ـ عصب‌شناختی دربارة وحی نبوی اتخاذ کرده‌اند. آنان وحی پیامبران را به نوعی تجربة دینی ناشی از عوارض بیماری مغزی تقلیل داده‌اند. پژوهش حاضر نخست با روش «توصیفی» یافته‌های دانش عصب‌شناسی دربارة رابطة تجربة دینی و بیماری‌های مغزی را مطالعه نموده، سپس با روش «تحلیلی» به مسئلة اصلی این مقاله دربارة دلالت این یافته‌ها بر ادعای بیماری‌انگاری وحی پرداخته و در جهت حل مسئلة الحاد عصب‌شناختی، ویژگی‌های وحیانی آیات قرآن کریم (همچون علم حضوری بودن وحی و تمایزهای اساسی بین محتوای وحی و تجربه‌های دینی) را بررسی کرده است. در مجموع، وحی نبوی به‌کلی با سایر تجارب دینی تفاوت دارد و به‌هیچ‌وجه نمی‌توان آن را ناشی از بیماری مغزی دانست.