سیستم‌های التفاتی و ابزارانگاری دنیل دنت
ویدیوی پیش‌رو نشست علمی سیستم‌های التفاتی و ابزارانگاری دنیل‌دنت - دکتر قائمی‌نیا - پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی - 22 مهرماه 1402
خلاصه این نشست به شرح ذیل است:
✅ بحث سیستم‌های التفاتی هسته اصلی برنامه پژوهشی دنیل‌دنت را تشکیل می‌دهد. دنت به کمک این ایده مسایل عدیده‌ای را حل می‌کند. از جمله: تبیین ماهیت ذهن، مسأله حالات ذهنی و حیث‌التفاتی و روش‌شناسی علوم شناختی و غیره.
او می‌گوید فرض کنید با یک کامپیوتر شطرنج بازی می‌کنیم. در این صورت سه وضعیت برای تبیین رفتارهای این کامپیوتر داریم:
📌 وضعیت طراحی design stance که بنا به آن فرض می‌گیریم این کامپیوتر به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده که چنین رفتارهایی از آن سر می‌زند.
📌 وضعیت فیزیکی physical stance که بنا به آن از مؤلفه‌های فیزیکی این کامپیوتر آگاه می‌شویم و رفتارهای آن را تبیین می‌کنیم.
📌 وضعیت التفاتی intentional stance که بر طبق آن فرض می‌گیریم کامپیوتر هم حیث‌التفاتی و آگاهی و قصد و غیره دارد.
✅ از آنجا که رفتارهای این کامپیوتر موفقیت‌آمیز است می‌توانیم حیث‌التفاتی را به آن نسبت دهیم. فرض وجود حیث‌التفاتی در این مورد ابزاری برای تبیین رفتارهای کامپیوتر است.
📌نقدهای متعددی بر دیدگاه دنت شده است. از قبیل: مخالفت با عقل سلیم و تعارض درونی و عدم همخوانی با تحلیل تجربه.