بررسی هویت روح بخاری (بهعنوان واسطه نفس و بدن) از منظر ابن‌سینا و صدرالمتألهین، و مقایسه آن با عملکرد سیستم‌های عصبی در عصب‌شناسی معاصر
ابن‌سینا و صدرالمتألهین «روح بخاری» را بهعنوان «واسطه» بین نفس و بدن مطرح کردند. روح بخاری جسم لطیف، شفاف و رقیقی است که از لطافت خون بطن چپ قلب برمی‌خیزد. از این رو به دلیل لطافتش می‌تواند واسطه بین نفس مجرد و بدن مادی باشد. روح بخاری دارای سه شعبه اصلی روح طبیعی، روح حیوانی و روح نفسانی است. هرکدام از این‌ها جایگاه، قوای منتسب، کارکرد و ویژگی‌های خاص خود را دارند. روح نفسانی جایگاه آن در مغز بوده و از طریق اعصاب در بدن جریان پیداکرده و حامل قوای حس و حرکت نفس در بدن است. از سوی دیگر عصب شناسان بنا بر تحقیقات نوین سعی دارند کارکردهای شناختی و حرکتی را به جریان پیام‌های الکتریکی در سیستم‌های عصبی نسبت بدهند. ازاین‌رو ضروری است با رویکرد فلسفه اسلامی این مسائل نیز واکاوی شود. روش تحقیق رساله حاضر به لحاظ گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای بوده و به لحاظ حل مسئله روش آن توصیفی، تبیینی و تحلیلی است. برای اثبات وساطت روح بخاری دو نوع دلیل تجربی-طبی و عقلی- فلسفی از منظر اطبا و حکما ارائه شد. بنابراین مسئله مذکور از پشتوانه تبیین موجه تجربی و از استدلال متقن عقلی برخوردار است. افزون براین با مقایسه‌ای اجمالی که انجام شد شباهت‌های فیزیولوژی و کارکردی بین روح نفسانی و جریان پیام‌های الکتریکی وجود دارد. همچنین در مقایسه‌ای تفصیلی عصب‌شناختی-فلسفی، آزمایشی را درباره منشأ مغزی اراده با مبانی حکمت متعالیه بررسی کرده و در ضمن آن نقش روح نفسانی در سریان اراده از مرتبه مجرد تا بستر اعصاب تبیین گشت. از یافته‌های مهم پژوهش تبیین و تثبیت نظریه «جسم لطیف» و «تشکیک به لطافت» است. همچنین از دیگر نوآوری‌های رساله تبیین جزئی از چگونگی تأثیر و تأثر بین کیفیات نفسانی و بین روح، خون، قلب و مغز است. افزون براین تبیین و تثبیت مراتب تشکیکی بین ارواح سه‌گانه، روح نفسانی بهعنوان لطیف‌ترین مرتبه و متعلق اول، و روح بخاری بهعنوان مرتبه نازله نفس مادی، از دیگر یافته‌های مهم تحقیق حاضر است.