شباهت های ساختار متافیزیک وایتهد با علوم شناختی
در این مقاله دکتر بهمن پور به طور مختصر به معرفی رشته علوم شناختی دین، ارتباط آن با الهیات پویشی، و نسبت این رشته با دین داری می پردازد.
علوم شناختی دین، یکی از حوزه های علمی است که می کوشد دین را از زاویه علوم مختلف شناختی از جمله علوم اعصاب علوم تکاملی روان شناسی و فیزیولوژی مورد بررسی قرار دهد. در واقع علوم شناختی دین به بررسی چیستی اثرات دین در زندگی انسان می پردازد. در سالهای اخیر، با توجه به پیشرفت علم و فناوری پژوهشگران پژوهشهای فراوانی در حوزه های مختلف علمی درباره دین انجام داده اند. یکی از حوزه های بررسی موضوع الهیات پویشی است. الهیات پویشی نوعی الهیات است که از فلسفه پویشی آلفرد نورث وایتهد به وسیله چارلز هارتهورن و جان بی کاب توسعه پیدا کرد. از نظر این دو و اینهد و هارتهورن خصوصیت ذاتی خدا تأثیر گذاری و تأثیر پذیری از فرایندهای زمانی است. این نگاه مخالف دیدگاه های الهیاتی است که خدا را از همه لحاظ غیر زمانی، غیر متغیر و غیر متأثر از جهان میدانند. الهیات پویشی انکار نمیکند که خدا از بعضی جهات ازلی ثابت غیر متأثر است اما با قول به این که خدا از بعضی جهات نیز زمانی متغیر و متأثر است از دیدگاه کلاسیک متمایز میشود.
در گفت و گوی ذیل نسبت علوم شناختی و الهیات پویشی به صورت موجز بررسی می شود. دکتر بهمن پور که کارشناسی ارشد اخترفیزیک از دانشگاه UCL لندن و دکتری فیزیک اتمی مولکولی از ایمپریال کالج لندن را دارد و اکنون مشغول طی مقطع پسادکتری در گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف است توضیحاتی را در این باب مطرح می کند. این گفتگو در مجله اطلاعات حکمت و معرفت(1739) متنشر شده است.
